Gogol Bordello - Trans-Continental Hustle

Eugene Hütz adını ilk defa 2005 yapımı sevimli yol filmi Everything is Illuminated'ta oynadığı Alex rolünden sonra duymuştum. Alex, ve tabiî ki Hütz bu güzel filmin en renkli unsuruydu bana göre. Böyle bir durumda kaldığım her zaman olduğu gibi Hürtz hakkında araştırma yaptığımda kendisinin aslında bir gypsy punk müzisyeni olduğu bilgisine ulaşmıştım. "Gypsy Punk!" Başkasını bilmem ama benim kulağıma acayip havalı gelmişti. Duble İsyan! Ukraynalı yazar Nikolai Gogol'dan esinlenen ismiyle Gogol Bordello grubunun lideri olduğunu, filmin öncesinde de üç albüm çıkarmış olduklarını öğrenmiştim. Yani yaklaşık 2006'dan beri Gogol Bordello hayranı bir dinleyiciyim denebilir. Filmden sonra da hız kesmeyen grup, 2007'de Super Taranta! ve nihayet 2010 Nisan'ında da Trans-Continental Hustle ile ortalıkta dolaşmayı sürdürüyor. Ortalıkta kelimesini laf olsun diye söylemedim. Zira grup kurulduğundan beri, hatta Eugene Hütz daha grubu resmen kurmadığında bile dünyada ayak basmadık yer bırakmamıştı.

1972 Kiev/Ukrayna doğumlu Hütz, batının underground müzik kültüründen çok etkilenmiş, bir zamanlar çoğumuzun başvurduğu yöntemlerden biri olan çekme kasetlerle yasal yollardan ulaşamadığı pekçok müziğe ulaşabilmiş. 1986'daki Çernobil nükleer kazasının ardından ailesiyle birlikte Ukrayna'nın batısına tahliye edilmeleri, orada çingene kültürü ve müziği ile tanışması, bu yakınlaşmayı, çok sevdiği punk müziğin ezilmiş, dışlanmış, isyankâr kimliğiyle bağdaştırmaya başlamasıyla Gogol Bordello'nun temelleri de atılmış oluyordu. Hütz 1989'da Ukrayna'dan ayrıldı. Polonya, Macaristan, İtalya ve Avusturya'daki mülteci kamplarında üç yıl geçirdi. Sonra Amerika'ya gidip orada Amerikalı punk gruplarının turlarında yatıp kalktı, çalıp söyledi. Bunları yaparken yanında orijinal Gogol Bordello'yu oluşturan Vlad Solovar (gitar), Sasha Kazatchkoff (akordeon) ve Amerikan baterist Eliot Ferguson da bulunuyordu.

Gogol Bordello'nun öncesinde Hütz ve Kazatchkoff'un geleneksel rus çingene şarkıları çalan Flying Fuck adında bir grup kurmuşlukları vardı. Bu grup, 1998'de Hütz, Kazatchkoff, Solovar ve diğer müzisyenlerin Vermont'taki bir Rus düğününe çağrılmalarıyla Gogol Bordello'ya dönüşmeye başladı. Artık düğünde nasıl coştular, votkayı nasıl su gibi akıttılarsa pek bir kaynaştılar ve müzik işini çok daha ciddi düşünmeye başladılar. Solovar ve Kazatchkoff, Rus akordeonist Yuri Lemeshev, İsrailli saksafoncu Ori Kaplan, soyadına rağmen akrabalıkları bulunmayan gitarist Oren Kaplan ve Amerikalı basçı Rea Mochiach'ı da gruba dahil ederek Gogol Bordello çetesine son halini verdiler. Ori daha sonra gruptan ayrıldı fakat bağlantıyı koparmadığı gibi Hütz ile birlikte 2004'te J.U.F adlı bir proje grup bile kurdu.

Trans-Continental Hustle ile albümleri beşleyen Gogol Bordello, önceki birbirinden güzel dört albümün bana göre en güzeli olan 2005 tarihli Gypsy Punks: Underdog World Strike ile o sıralar beni benden almıştı. 60 Revolutions, Immigrant Punk, Start Wearing Purple ve diğerleri zamansız mekânsız gypsy punk klâsiklerindendir. Zaten gypsy punk dediğimiz şey öyle bakkaldan ekmek bulmaya benzemez. Hatta Rage Against The Machine'in ilk çıktığı zamanlarda duyduğum heyecana benzer bir ruh haline büründürmüştür beni. Belki de hayatımda dinlediğim ilk gypsy punk albümü olduğu için bana bir klâsik gibi gelmiştir. Nasıl gelirse gelsin, fikrim değişmez. Trans-Continental Hustle, grubun 2005 ruhundan hiçbirşey kaybetmediğini dosta düşmana canavar düdüğü gibi bağıran bir albüm. Müziğe en ufak söz edenin alnı bir dönüm olsa üşenmeden karışlanabilir fakat özellikle sözlerdeki bilgelik her geçen albümde biraz daha artıyor sanki. Kendilerini tanımayan, bilmeyenler "punk, gypsy, underdog" gibi gavur kelimelere ve ikinci sınıf kot reklamlarından fırlamış gibi duran fotoğraflarına bakıp sakın aldanmasın. Gogol Bordello asi, deli, sınıf karşıtı, çevreci, barşçı olduğu kadar entellektüel bir grup.

Vokalleriyle, pozitif enerjisiyle ve tutkusuyla baş döndüren Pala Tute, her gelin kızın "düğünümde çalsın" rüyası olası harika bir şarkı ve bir albümü açmak için daha iyisi ancak bir başka Gogol Bordello şarkısı olurdu herhalde. Bir başka tutku dolu şarkı Rebellious Love'da bu kez enerjisini koruyarak daha batılı bir dille, ama özünden kopup gelen detayları bir refleksmiş gibi hissettiren özgünlüğüyle sesleniyor. Gelecekte gypsy punk denen şeyin birkaç marşından biri olacak Immigraniada (We Comin' Rougher), meğer 2010 yılında çıkacakmış. Vakit kaybetmeden bu tarihi ana tanıklık edin, ilerde torunlarınıza anlatırsınız, onlar da size ya aval aval, ya da hayran hayran bakarlar. Hütz'ün şarkıda dediği gibi, "Kafka'nın silinmiş sahneleri" gibi gözyaşartıcı gazlarla çevrelenmiş isyanlara övgü müziği yapıyor Gogol Bordello. "Evrim daha tamamlanmadı" diyen Raise The Knowledge'ın bilgeliği o kadar zamansız ki, tamam belki bildiğimiz ve uluorta dile getirmeye üşendiğimiz şeyler de mevcut. Ama bunları dinamik reggae ritimleri arasından Afrika vokallerinin, çigan kemanının fırladığı, kafası atınca ne yapacağı belli olmayan Hütz vokalinin sürüklediği bir şarkıda duymak büyük bir keyif.

Albümün isim şarkısı müthiş Trans-Continental Hustle ile Bob Marley ve Joe Strummer'a selamlarını saygılarını kafiyesine uyduran, çok güzel bir de finali bulunan Uma Menina ile "she she she told me"lerini beynime ve kalbime kazıyan Hütz, mülteci kamplarında kaybettiği dostlarını, kendisine aşkın isyankârlığını unutturmayan kadınları, biber gazı yediği günleri, dışlandığı sistemi hâlâ unutmamış. Unutmasın da! Olağanüstü sesiyle şarkıların aklını çıkaran, onlara başka bir akıl takan, punk olduğu kadar aklına fikrine gönlüne de sahip çıkan dünya tatlısı bir çılgın. Çığlıkları, tükürük saçan şiveli İngilizcesi, kulağa anlamsız, şarkının ritmine anlamlı gelen çıkışları, konser için gittiği heryerdeki çingene, roman, evsiz ve esnafla içli dışlı olmayı seven bizim mahallenin çocuğu. Yol filmi gibi bir adam. Kafaları ve kalpleri açan bir müziğin öz evladı.

1. Pala Tute

2. My Companjera

3. Sun Is on My Side

4. Rebellious Love

5. Immigraniada (We Comin' Rougher)

6. When Universes Collide

7. Uma Menina

8. Raise the Knowledge

9. Last One Goes the Hope

10. To Rise Above

11. In the Meantime in Pernambuco

12. Break the Spell

13. Trans-Continental Hustle