Imarhan - Imarhan

Güney Cezayir'in, Mali asıllı Tuareg toplumunun yoğun olduğu Tamanrasset bölgesinde doğup büyüyen Iyad Moussa Ben Abderahmane (aka Sadam), Tahar Khaldi, Hicham Bouhasse, Haiballah Akhamouk ve Abdelkader Ourzig beşlisinden oluşan Imarhan, Tuareg müziğinin dünyaya yeni armağanlarından biri. Hem Cezayir'e, hem de Mali'ye ait olmanın getirisi olarak Güney Afrika funk ruhunu, geleneksel Sahra folk müziğini ve Cezayir rai kültürünün farklı duygularını müziğine büyük bir olgunlukla empoze eden grup, kendi adını taşıyan ilk albümleri ile bu karma kültürü abartısız bir sadelik ve hayranlık uyandıran bir bilgelikle notalara, liriklere döküyor. Bu tarifin daha kapsamlısını Tuareg duayenleri Tinariwen için yapmıştık. Zaten Imarhan'ın Tinariwen ile organik bağları sadece müzikal kültür benzerliğinden ibaret değil. Grubun lideri Sadam, Tinariwen basçısı Eyadou Ag Leche'nin kuzeni ve bu kuzen Imarhan'ın bazı şarkılarının yazımında ve yapımcılığında hatırı sayılır yardımlarda bulunmuş.

Kendi dillerinde "önemsediklerim" anlamına gelen Imarhan, bu müziğin doğasında bulunan sahra motiflerine, pastoral duygu yoğunluğuna, modern ve oryantali buluşturan folk kimliğine, alternatif blues bileşenlerinin kıvrak olduğu kadar hüzünlü dengelerine sonuna dek sahip çıkıyor. Yeni olmasına rağmen eski, eski görünmesine rağmen yeni durmasını biliyor. Kendi adını taşıyan albümün kendi adını ışıl ışıl taşıyan şarkısı Imarhan'ın coşku dolu süper enerjisi ile adeta devleşiyor. Bazı albümlerde Imarhan gibi şarkılar dezavantaj oluşturur. Yani şarkı o kadar özeldir ki, kabaca bakıldığında diğerleri yanında sönük kalabilir. Dolayısıyla koskoca albüm sırf bu şarkıyla anılabilir. Oysa Imarhan (grup), Imarhan (albüm) içinde sadece Imarhan'dan (şarkı) ibaret değil. Sadece işleyen demir ışıldar misali dinledikçe değerini bulan şarkılar bunlar. Imarhan şarkısının işleyişi de öyle böyle değil. Uzun bir süre güne hep onunla başlamak istedim. Ama bir kez bile yapmadım. Çünkü ikide bir dinleyip de ondan sıkılmak istemedim. Dinlemeyeli şu an tam 5 (beş) gün oldu ve onu acayip özledim.

Sakinliği ve akustik oturmuşluğuyla açılışı yapan Tarha Tadagh, ilk dinlediğimde bu türün normal örneklerinden biri gibi gelmişti. Ama bu şarkıların daha ilk dinlemeyle özlerine inilmeyeceğini çoktan öğrenmiştim. Nitekim kendisinden sonra gelen funky Tahabort'un dansa davet havası henüz ikinci şarkıda tüm bedenimi sarıp sarmaladı. Yoksa devamı mı gelecek derken, 5:44 ile albümün en uzun parçası olan Ibas Ichikkou, yine ilk dinlediğimde yaratmadığı etkiyi artık her dinlediğimde artarak yaratan bir güzellik. O etki, olağanüstü bir "dark western" etkisi ki, yağmur bulutları toplamış gri bir ambiyans altında Sadam'ın hüzünlü sesi ile hüzünlü gitar melodisinin kolektif efkarı direk yüreğe hedef alıyor. Assossamagh, albümün nasıl anlatsam, nereden başlasam şarkılarından biri. Görünürde şarkının içinde yükselen, coşan, taşan birşeyler yok. Söz kısmı sadece nakarat bölümünden oluşuyor. Gitarın öncülüğündeki müzik kısmı da aynı düzlemde ilerliyor. Ama bu her iki kısım da o kadar sihirli ki, yanyana geldiklerinde yarattıkları kimya enfes. Aslen bu kimya tüm Imarhan şarkılarına, hatta hemen hemen tüm Tuareg müziğinin sinmiş karakteristik özelliklerden biri. Kendi kültürüne, kendi diline sahip ama bir o kadar da evrensel bir ruh var ki, inanılmaz.

Albümdeki Idarchan Net, Addounia Azdjazzaqat, Id Islegh ve kapanışı yapan Alwok şarkıları da bu ruhu dekore eden, kolonlarla güçlendiren nitelikte besteler. Tipik görev adamı gibi şarkılar. En sevdiklerimden biri olan Arodj N-Inizdjam ise hem onlardan, hem de Imarhan, Assossamagh, Tahabort, Ibas Ichikkou grubuna dahil ettiğim ekstra lezzetler barındıran, ekstra görevler üstlenen şarkılardan. Mesela Arodj N-Inizdjam'daki o muazzam gitar riffi alelade bir hard rock grubunun eline geçse, onun etinden, sütünden, yününden faydalanacağım diye şarkının içine edebilirlerdi. Zaten en başından o melodiyi keşfedebilirler miydi, keşfetseler de onun oryantal döngüsüne dönüp bakarlar mıydı orası şüpheli. İşte bu yüzden Tinariwen, Imarhan, Tamikrest, Toumast gibi gruplar kendilerine ait olandan, kendilerine yetecek, üstelik kendilerinden olmayanları bile doyuracak notalar bulup çıkarıyorlar. Kendileri olup herkesi kucaklamayı başararak.

1. Tarha Tadagh
2. Tahabort
3. Ibas Ichikkou
4. Idarchan Net
5. Assossamagh
6. Imarhan
7. Addounia Azdjazzaqat
8. Id Islegh
9. Arodj N-Inizdjam
10. Alwok